piątek, 21 listopada 2014

Przygoda na końcu świata, czyli o tajemniczym koniu-widmo słów kilka


Będąc w październiku w Krakowie z okazji Targów Książki, odwiedziłam Targowisko Staroci odbywające się tradycyjnie w każdą niedzielę. Całkiem spory obszar, na którym na różnych stoiskach znajdują się takie skarby jak: stare meble, ubrania-retro, tchnące historią pocztówki, wspaniała biżuteria dotknięta patyną, dekoracje do domu i obejścia, skórzane torby jakby żywcem wyjęte z opowieści o niezwykłej czarodziejce Mary Poppins, akcesoria niezbędne w każdej damskiej torebce, jak lusterka, puderniczki i wiele, wiele innych przedmiotów z duszą. Mnie jednakże zawsze najbardziej przyciąga zwykły, ogromny stół. Ale za to z jakże niezwykła zawartością: stosami zabytków, które wypełnione są jednym z najwspanialszych wynalazków ludzkości: drukiem.
Wyprawę zaliczyć muszę do udanych, bo chociaż przemarzłam do szpiku kości, to jednak łupy wygrzebane na tym wielkim stole wypełnionym stosami książek, były tego warte. Kupiłam sześć i zapłaciłam za nie całe ... sześć złotych. A są wśród nich prawdziwe perełki, jak choćby: Paweł Jasienica "Trzej kronikarze", czy też bliski memu lokalnemu patriotyzmowi "Bydgoski wrzesień".
Prawdziwa kopalnia złota. Naprawdę zazdroszczę mieszkańcom dawnej stolicy tego wspaniałego miejsca, na którym odnaleźć można skarby historii pisanej.

Dzisiaj opowiem w kilku zdaniach o jednej z nich, opatrzonej znakiem jakości zapowiadającym wspaniałą ucztę literacką, czyli symbolem Klubu Siedmiu Przygód:



 
 
 
 
Znak Klubu Siedmiu Przygód plus miejsce akcji, czyli moja ukochana Francja, spowodowały, że nastawiłam się na wspaniałe chwile podczas lektury oraz zaostrzyły mój apetyt na ciekawą przygodę przeżywaną wraz z bohaterami.
Czy jednak lektura potwierdziła te przypuszczenia?
 
Historia zaczyna się naprawdę obiecująco. Otóż główny bohater, Francois (zwany przez przyjaciół Bez Atu, które to imię występuje w oryginalnym tytule opowieści), syn adwokata Sądu Najwyższego, pakuje walizkę i wybiera się do rodzinnej posiadłości, zamku Kermoal, położonego w przepięknej Bretanii, konkretnie w departamencie Finistere. W tym momencie w mojej duszy zgodnie zagrały wszystkie struny poruszone samą nazwą i skojarzeniami z nią związanymi.
Bowiem Finistere jest najdalej na zachód położonym punktem Francji, a jego nazwa pochodząca z łaciny (Finis Terrae) znaczy ni mniej ni więcej, jak Koniec Świata.
Czyż można wyobrazić sobie bardziej intrygujące i tajemnicze miejsce dla osadzenia akcji powieści przygodowej?
 
Francois przyjeżdża do Zamku Kermoal, gdzie tradycyjnie spotyka się z zarządcami majątku, państwem Jaouen oraz ich synem, który od lat jest jego serdecznym przyjacielem.
Od pierwszych chwil pobytu w tym dobrze sobie znanym od dzieciństwa miejscu, Bez Atu dostrzega dziwne, jakże inne od dotychczasowego, zachowanie Jean-Marca i jego rodziców.
Już pierwszej nocy ma okazję zaobserwować, co takiego jest przyczyną ich niepokoju oraz obiektem cichym głosem opowiadanych historii.
Otóż każdej nocy, dokładnie o północy, po dziedzińcu zamkowym przechadza się koń-widmo, którego doskonale słychać, lecz nie widać ...
 
Francois, zaintrygowany niesamowitym zjawiskiem, postanawia wyjaśnić tajemnicę i rozwiązać zagadkę rumaka i stukotu jego kopyt.
W tym celu odwiedza miejscowego proboszcza, znawcę legend regionalnych i historii zamku.
Dowiaduje się od niego bardzo ciekawych faktów, które pomogą rzucić światło na mroki zagadki i będą pierwszym krokiem do poznania prawdy. W trakcie jej rozwiązywania, Bez Atu będzie musiał zmierzyć się z niebezpiecznym przeciwnikiem, który ma nad nim znaczną przewagę: zna więcej szczegółow na temat samej tajemnicy i jej wartości.
 
Książka "Widmo w Zamku Kermoal" rozczarowała mnie bardzo. Mój apetyt na ciekawą historię, barwnych bohaterów i zawiłości zagadki, został nawet nie pobudzony, o zaspokojeniu go nie wspominając.
Bohaterowie opowieści to postaci bez ducha i cech charakterystycznych i pozostają tacy od początku do końca. Dialogi między nimi są płytkie i pozbawione wszelkiej energii, błyskotliwości czy oznak humoru. Wydaje mi się, że autor, Boileau-Narcejac, miał pomysł na historię, ale nie potrafił jej rozbudować i poprowadzić w ciekawym dla czytelnika, kierunku. Nie potrafił nawet włączyć czytelnika w nurt rozgrywających się wydarzeń, co przecież powinno cechować dobrą powieść przygodową. Co prawda, pojawiają się kilkakrotnie, wprowadzane z marszu bez dbałości o detale, nowe, urozmaicające historię elementy, takie jak: zapomniana kaplica, zraniony nieznany mężczyzna, czy też tajemnicze ślady. Są one jednak zaledwie zarysowane, pozbawione bardziej szczegółowego opisu i wdrożenia w przebieg akcji. 
Brakuje mi także tej, tak lubianej przeze mnie, otoczki wokół samego opowiadania, czyli lokalnych smaczków, ciekawostek na temat kultury, przyrody, czy wspaniałej francuskiej kuchni.
Szkoda, bo przecież koń-widmo przechadzający się po zamkowym dziedzińcu na Końcu Świata to temat wdzięczny, intrygujący i dający wiele pola do wyobraźni. Niestety, tutaj kompletnie nie wykorzystany. To jest chyba pierwszy przypadek, w którym znak Klubu Siedmiu Przygód nie spełnił pokładanego w nim oczekiwania. Wielbiciele dobrych książek przygodowych, zawiodą się zapewne na lekturze, tak jak zawiodłam się ja. Chociaż być może, z racji mojego zawodu i zainteresowań, mam zbyt wielkie wymagania co do książek, których akcja toczy się na francuskiej ziemi. Tak samo było przecież z "Podróżą do miasta świateł" Małgorzaty Gutowskiej-Adamczyk, którą to pozycję uważam za dużo, dużo słabszą od świetnej "Cukierni pod Amorem". Ale o tym innym razem, bo to przecież zupełnie inna historia ...
 
 
 
 


czwartek, 13 listopada 2014

O tym, kto i kogo kajdankami skuł w pociągu, czyli Jeżycjady ciąg dalszy


Od kilku dni w witrynach wszystkich księgarni uśmiecha się promiennie z okładki "Wnuczki do orzechów" sympatyczna blondynka ze sznurem korali na szyi, a tymczasem moje opisy poszczególnych książek cyklu jeszcze daleko w polu. Zatem przyśpieszam i zapraszam Was na stronice kolejnej z nich.

Małgorzata Musierowicz, autorka wspaniałego cyklu, Jeżycjadą zwanego, sprawiedliwie obdzieliła cztery siostry Borejko, dedykując każdej z nich całą odrębną część. Był już przecież "Kwiat kalafiora", którego główną bohaterką jest Gabrysia, była moja ulubiona "Ida sierpniowa", a także nieco mdła i mniej ciekawa "Pulpecja". Tym razem przyszła kolej na drugą z kolei moją ulubienicę (pierwszą z nich jest bezsprzecznie wspaniała i charyzmatyczna Ida), czyli na Natalię.
Podczas, gdy Ida charakteryzuje się wybuchowym charakterem i ogromnym temperamentem, a także oryginalnością, dosadnością i kipiącą wręcz energią, tak Natalia stanowi jej totalne przeciwieństwo. W ogóle na tle pozostałych sióstr wyróżnia się ona znacznie swoim spokojem, skromnością i romantyczno-poetycką duszą.
Taka też jest książka jej postaci poświęcona: spokojna, błoga i tchnąca iskrą romantycznej osobowości bohaterki:




 
 
 
Natalia Borejko, jak już wspomniałam, jest melancholijną i poetycką dziewczyną, wrażliwą na emocje swoich bliskich i wyczuwającą ich kłopoty z daleka. Niestety, sama nie może poradzić sobie ze swoimi życiowymi problemami, głównie tymi uczuciowymi. Otóż Nutria, zwana tak przez członków rodziny z powodu swych "imponujących górnych siekaczy", ma tendencję do obdarzania uczuciem starszych od siebie, często żonatych mężczyzn, głównie pracowników uczelni, imponujących jej swym intelektem oraz dorobkiem naukowym. Pogrążona w swoich marzeniach, jakoś od niechcenia związuje się z Tuniem, czyli Antonim Ptaszkowskim, poznanym na imieniach koleżanki. Tunio jest mężczyzną zdecydowanym i władczym o wyraźnie zarysowanych planach na przyszłość, mocno powiązanych z osobą Natalii. Jednakże jej plany, o które przecież nikt jej nie pyta, są zupełnie inne od Tuniowych i zaczynają coraz silniej dochodzić do głosu.
Nie mając dość siły przebicia oraz nie potrafiąc trwać w nagle powziętym postanowieniu, Natalia decyduje się na ... ucieczkę z Poznania. Postanawia wybrać się nad morze, do Łeby, w odwiedziny do doskonale nam znanej Anielki, alias Kłamczuchy. Uradowana Gabrysia, od kilku dni głowiąca się, gdzie i z kim wyprawić córki na wakacje, przyklasuje pomysłowi Natalii i przekonuje ją, aby zabrała na kanikułę urocze siostrzenice.
Od samego początku decyzja ta pachnie niespodzianką i jest zapowiedzią ciekawych i jakże osobliwych wydarzeń w spokojnym życiu Natalii.
Otóż już na samym początku podróży, w pociągu, Nutria staje się ofiarą historii żywcem wyjętej z rasowego kryminału w wykonaniu niejakiego, do tej pory nieznanego jej, Filipa.
W następstwie tej sytuacji wakacje, których przebieg zapowiadał się spokojnie i leniwie, przemieniają się jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki, w pełną niespodziewanych zwrotów akcji, przygodę.
 
Nutria i jej siostrzenice, Pyza i Tygrysek, przeżyją niesamowite chwile rodem z powieści drogi, a ich tropem podążać będzie ktoś, kto chce być narzędziem zemsty za złamane serce, a niespodziewanie dla samego siebie, uosabiać będzie nieprzenikniony los i przeznaczenie.
 
"Nutria i Nerwus" to najładniejsza językowo i najbardziej poetycko napisana część Jeżycjady. Sporo w niej odniesień do wspaniałych poematów i innych dzieł literackich. Atmosfera, mimo nagłych zwrotów i niespodzianek, biegnie powoli i snuje się niczym wstęga małej rzeczki na mapie. Widać tutaj ogromną sympatię do przyrody i spędzania czasu na łonie natury oraz uroki kontemplowania tejże. Opisy przyrody są tutaj niezrównane, a ich plastyczność działa na wyobraźnię czytelnika i pozwala poczuć zapach lasu i ogniska, usłyszeć szelest paproci oraz nocne pohukiwanie sowy, czy też zauroczyć się porannymi mgłami snującymi się nad wodami jeziora.
 
Oczywiście, jak i w innych książkach autorki, nie brakuje i tutaj fragmentów humorystycznych, inicjowanych głównie przez pomysłowe córeczki Gabrysi, głównie Tygryska. Dialogi między siostrami wywołały u mnie głośne salwy śmiechu, a zakłopotanie Natalii, kompletnie nie potrafiącej zajmować się dziećmi, wzbudziło jeszcze większą sympatię dla jej prostolinijności.
 
Kto i dlaczego nie chciał oglądać się w lusterku?
Co zostawiła Natalia u obrotnej gospodyni wiejskiej?
Jakie znaczenie mają pewne paprocie?
I wreszcie, kim jest Filip?
 
O tym wszystkim dowiecie się z lektury "Nutrii i Nerwusa".
Polecam gorąco.
 
 
 


środa, 12 listopada 2014

Paryż dla ubogich, czyli poznajcie Momo i jego historię


Dawno, dawno temu, w czasach, kiedy byłam jeszcze ubogą studentką, wybrałam się na wycieczkę do mojego ukochanego miasta: Paryża. Dzięki koleżance zamieszkałam w kamienicy pewnej nobliwej niewiasty, która roztaczała wokół siebie atmosferę dawnej arystokracji. Kamienica była piękna, kilkupiętrowa i charakteryzowała się tym, że na trzecie piętro włącznie można było dojechać windą, a wyżej trzeba było iść wąskimi, krętymi schodkami, przeznaczonymi dawniej dla służby. Ja mieszkałam na piątym piętrze w jednej z takich właśnie "służbówek" i do dzisiaj pamiętam wysiłek, który musiałam włożyć, aby po całym dniu wędrowania po Paryżu, dotrzeć tak wysoko. Mieszkanko to jednak miało sporo plusów. Przede wszystkim było malutkie i przytulne, a roztaczał się z niego wspaniały widok na miasto i słynne "dachy Paryża", który podziwiałam codziennie rano zajadając bagietkę z serem. Dodatkowo, właścicielka kamienicy okazała się być wdową po Polaku i darząc nasz kraj ogromnym sentymentem, nie chciała przyjąć ode mnie żadnej zapłaty. Takie rzeczy tylko w Paryżu :-)
Wszystko to przypomniało mi się podczas lektury wspaniałej książki, której od lat bezskutecznie szukałam, aż wreszcie udało mi się ją wypatrzyć w niezawodnym Antykwariacie Grochowskim:






"Życie przed sobą" to książka niewielka objętościowo, bo licząca zaledwie 170 stron, ale za to bardzo bogata w treść i emocje. To historia opowiadana przez małego Mohameda, który nie znając swoich rodziców, wychowuje się na szóstym piętrze kamienicy (bez windy właśnie) w jednej z paryskich dzielnic. Momo, będąc małym dzieckiem, przygarnięty został przez starą Żydówkę, Rozę, która prowadzi u siebie w mieszkaniu coś w rodzaju sierocińca dla dzieci urodzonych przez kobiety uprawiające najstarszy zawód świata. Dzieci te nieustannie przewijają się przez mieszkanie pani Rozy, przychodzą i odchodzą: niektóre z nich zabierane są przez stęsknione matki, inne trafiają do nowych rodzin, które po długiej obserwacji dziecka, decydują się je adoptować. Momo natomiast jako jedno z nielicznych dzieci mieszka u pani Rozy od zawsze i jako jedyny pozostanie z nią do końca. Mały bohater jest obdarzony niezwykłym zmysłem obserwatorskim oraz bystrym postrzeganiem świata i właśnie w taki, sobie właściwy, wnikliwy i dosadny sposób opisuje los swój i swojego otoczenia. Dzięki temu bez żadnego problemu czytelnik przenosi się do Paryża i wędruje po nim razem z małym bohaterem.
Momo to typowe dziecko ulicy. Świetnie radzi sobie w życiu, łatwo zjednuje sobie przyjaciół w różnym wieku i różnej kondycji materialnej oraz społecznej. Jest dzieckiem otwartym na świat i ludzi, chłonącym wszystko, co go spotyka, pełną piersią. Nie myśli o przyszłości, a każdy dzień traktuje jak wielką przygodę. Swoją opiekunkę ceni wyjątkowo i obdarza ją ciepłym uczuciem i wielką troską. Z powodu swojego losu jest dojrzalszy niż jego rówieśnicy, a świat widziany jego oczami nie zawsze jest światem dziecka.
Dzięki Momo poznajemy zarówno wstrząsającą i tragiczną historię Rozy, jak również epizody z życia innych bohaterów, którzy pełnią ważną rolę w życiu chłopca. Poznajemy sprzedawcę dywanów, pana Hamila, doktora Katza, transwestytę Seneglaczyka: Panią Lolę, czy też pochodzącego z Afryki Walumbę i jego kompanów. Cała ta barwna i kolorowa grupa tworzy codzienność małego Momo.
Jakże wspaniałe są spacery chłopca po Paryżu! Wydaje się, że całe miasto należy do niego, każdy kamień na bruku jest mu znany, każdy zaułek przyjazny, a każde miejsce bramą do innego świata.
Podczas swoich licznych wędrówek, Momo trafi we wspaniałe miejsce, mianowicie tam, gdzie można cofnąć czas ... I to nie jeden raz. To jeden z najpiękniejszych fragmentów opowieści, przepełniony mądrością i nadzieją.
Akcja książki nie jest pozbawiona humoru i optymistycznego patrzenia na świat. Jakże zabawnie opowiada Momo o wizycie mężczyzny, który przyszedł odebrać Chłopca-Muzułmanina i wzbraniał się przed Chłopcem-Żydem. Bo przecież miejsce u Pani Rozy znalazło każde dziecko, niezależnie od narodowości, wieku czy wyznania, co było czasem przyczyną nieporozumień i kłopotliwych sytuacji. Dzięki jednej z takich właśnie sytuacji Momo dojrzewa i staje się starszy o całe cztery lata ...
Jak to możliwe?
Tego nie zdradzę, bo książka "Życie przed sobą" warta jest tego, aby samemu odkryć świat Momo, jego opiekunki Rozy i innych, jakże nietuzinkowych i ciekawych bohaterów.
Romain Gary przedstawia nam świat prawdziwy, czasem brutalny i szorstki, ale niezwykle wiarygodny. Emocje podczas lektury są ogromne. Czytelnik przeżywa los Momo i innych dzieci, wtapiając się w niego całkowicie i zapominając o otaczającym świecie. Bo ten świat podczas lektury to paryski bruk i małe, ubogie mieszkanko na szóstym piętrze bez windy ...

Polecam gorąco.

P.S. Serdecznie dziękuję Bercie za dostarczenie książki do Krakowa.